De top 10 van de leukste musea in de provincie Drenthe 2024

In het hart van het Noorden van Nederland, omgeven door uitgestrekte bossen, rustieke dorpen en betoverende landschappen, bevindt zich de provincie Drenthe. Naast zijn natuurlijke pracht herbergt Drenthe ook een schat aan culturele schatten, bewaard in zijn prachtige musea. Van archeologische vondsten tot moderne kunst, deze musea bieden een unieke kijk op de geschiedenis, kunst en erfgoed van deze betoverende regio.

Om je een goed beeld te geven van de mogelijkheden als het om musea gaat in Drenthe heb ik een top 10 samengesteld met de leukste en mooiste musea in Drenthe. De musea zijn heel divers en worden daarom ook uitgebreid beschreven om je een goed beeld te geven.

Drents Museum – Assen

Het Drents Museum, opgericht in 1854, begon als een bescheiden verzameling archeologische en historische voorwerpen, tentoongesteld in een eenvoudige kast in het Provinciehuis aan de Brink in Assen. Bijna vijftig jaar later verhuisde de collectie naar het naastgelegen Rijksarchief en groeide uit tot het Provinciaal Museum van Oudheden en Geschiedkundige Voorwerpen. Met de komst van professor Van Giffen in 1916, die onderzoek deed naar de archeologische schatten van Drenthe, groeide het museum uit tot een van de toonaangevende musea op archeologisch gebied in Nederland.

In de loop der jaren onderging het museum verschillende transformaties en uitbreidingen. Het oudste huis van Assen, het Ontvangershuis, werd gerestaureerd in de 18e-eeuwse stijl en toegevoegd aan de collectie, wat resulteerde in de aanwezigheid van het Grootste Poppenhuis van Nederland. Het museum verhuisde uiteindelijk naar het oude provinciehuis en verwelkomde in de daaropvolgende jaren nieuwe toevoegingen, waaronder het Drostenhuis en de Abdijkerk.

In 1996 werd het museum uitgebreid met een nieuwe vleugel, ontworpen door architect Gerard Schijf, en werd het officieel omgedoopt tot het Drents Museum. Het hoogtepunt kwam in 2008 met de internationale tentoonstelling van Het Terracotta Leger van Xi’an, die het museum op de kaart zette als een van de best bezochte in Nederland.

Met de toevoeging van een nieuwe museumvleugel in 2011, ontworpen door architect Erick van Egeraat, werd het Drents Museum een belangrijke trekpleister in het noorden van Nederland. Het museum heeft nu een uitgebreide collectie die de prehistorie van Drenthe, en een verzameling figuratieve kunst omvat.

Het Drents Museum is niet alleen een bewaarplaats van het verleden, maar ook een venster naar de rijke geschiedenis en cultuur van Drenthe. Met zijn indrukwekkende collectie en voortdurende innovaties blijft het museum een onmisbare bestemming voor zowel lokale bewoners als bezoekers van ver.

Hunebed museum – Borger

Het Hunebedcentrum in het schilderachtige dorp Borger, gelegen in het adembenemende landschap van Drenthe, nodigt bezoekers uit voor een boeiende reis door de prehistorie van Nederland. Het museum is een eerbetoon aan de mysterieuze hunebedbouwers, ook bekend als de trechterbekercultuur, die meer dan 5000 jaar geleden in deze regio leefden.

Een bezoek aan het Hunebedcentrum begint met een fascinerende expositie die het leven van de hunebedbouwers tot leven brengt. Via films, vitrines met trechterbekers, diorama’s en interactieve spellen worden bezoekers ondergedompeld in de wereld van onze voorouders. Ze ontdekken hoe de hunebedbouwers woonden, werkten op het land, welke rituelen ze uitvoeren en natuurlijk hoe en waarom ze de imposante hunebedden bouwden die nu nog steeds het landschap sieren.

De multimediale Oerverhalen-app voegt nog een extra laag toe aan de ervaring, met meer dan 200 verhalen die verspreid zijn over het museumterrein. Door middel van video’s, tekst en oude foto’s kunnen bezoekers nog dieper in de Oertijd duiken en meer te weten komen over het leven van de hunebedbouwers.

Het museum herbergt ook enkele topstukken van de Nederlandse geschiedenis, waaronder het grootste hunebed van Nederland. Dit indrukwekkende monument, dat naast het Hunebedcentrum ligt, is het oudste monument van Nederland en een symbool van de prehistorie. Andere hoogtepunten zijn onder meer het huis van een hunebedbouwers familie, akkers waar gewassen werden verbouwd, en artefacten zoals de trechterbeker en de geslepen bijl.

Na het verkennen van de expositie kunnen bezoekers hun ontdekkingsreis voortzetten in het Oertijdpark en de Hondsrug UNESCO Global Geopark Expositie, waar 150.000 jaar geschiedenis wacht om ontdekt te worden. En voor degenen die nog meer willen ontdekken, biedt het Hunebedcentrum gratis wandel- en fietsroutes aan, zodat ze het prachtige Drentse landschap kunnen verkennen en de rijke geschiedenis van de regio verder kunnen ontdekken.

Gevangenismuseum – Veenhuizen

Het Nationaal Gevangenismuseum, gehuisvest in het historische Veenhuizen, is de plek waar de geschiedenis tot leven komt en de verhalen van misdaad en straf in Nederland worden verteld, vanaf de 17e eeuw tot vandaag de dag. Dit bijzondere museum, gevestigd in een voormalig werkgesticht, biedt een unieke kijk op de omgang met criminaliteit en bestraffing door de eeuwen heen, evenals de fascinerende geschiedenis van Veenhuizen als gevangenisdorp.

Ontdek de rijke geschiedenis van Veenhuizen, oorspronkelijk gesticht in 1823 als een ambitieus project van de Maatschappij van Weldadigheid, waarin bedelaars, wezen en landlopers werden gehuisvest. Het museum, sinds 2005 gevestigd in het gerenoveerde Tweede gesticht, neemt bezoekers mee op een reis door de tijd, van de oprichting van het dorp tot aan de moderne tijd.

De collectie van het Gevangenismuseum omvat een scala aan historische objecten, variërend van pijnbanken en handboeien tot cellen en celdeuren uit verschillende tijdperken. Interactieve opstellingen, zoals een moderne gevangenispoort, brengen de geschiedenis op levendige wijze tot leven voor bezoekers van alle leeftijden.

Het museum biedt ook een scala aan activiteiten en ervaringen voor het hele gezin. Maak een rondrit in een echte boevenbus, speel voor de rechter, of ervaar hoe het is om in een echte cel te zitten. Voor jonge bezoekers zijn er speciale kinderroutes en speurtochten, zoals de ‘Vloek van Veenhuizen’ en de Lange Leo kinderroute.

Voor wie geïnteresseerd is in een diepere duik in de geschiedenis, biedt het museum ook rondleidingen aan door de nabijgelegen (leegstaande) gevangenis De Rode Pannen, evenals de mogelijkheid om meer te leren over de architectonische en historische hoogtepunten van Veenhuizen.

Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Herinneringscentrum Kamp Westerbork, gelegen in het hart van Drenthe, nodigt je uit om een indrukwekkende reis door de geschiedenis te maken. Hier, te midden van de serene omgeving, wordt het verhaal van Kamp Westerbork verteld, een plaats die doordrenkt van de herinnering aan de donkerste periode van de Nederlandse geschiedenis.

Het museum, opgericht op initiatief van Manja Pach in 1971, en officieel geopend door koningin Beatrix in 1983, biedt een diepgaand inzicht in het leven tijdens de Tweede Wereldoorlog, vanuit het perspectief van degenen die erbij betrokken waren. De permanente tentoonstelling “Durchgangslager Westerbork” dompelt bezoekers onder in de persoonlijke verhalen van degenen die vanuit dit kamp werden gedeporteerd, met ontroerende artefacten en aangrijpende filmfragmenten die de menselijke ervaring van deze periode tot leven brengen.

Het kampterrein, gelegen op slechts drie kilometer afstand, vormt een aangrijpend eerbetoon aan de meer dan honderdduizend slachtoffers van Kamp Westerbork. Hier, tussen de originele barakken en monumenten, waaronder het indrukwekkende Nationaal Monument Westerbork met de omgebogen spoorrails, voel je de geschiedenis tot leven komen, als een blijvende herinnering aan de gruwelen van het verleden.

Het museum organiseert ook regelmatig wisselende tentoonstellingen en activiteiten, waaronder persoonlijke verhalenvertellers, lezingen en speciale evenementen voor kinderen. Hierdoor wordt het verleden levendig gehouden en krijgen bezoekers de kans om dieper in de geschiedenis te duiken en de verhalen van degenen die hier hebben geleden te eren en te herdenken.

Museum de proefkolonie – Frederiksoord

Museum De Proefkolonie neemt je mee op een boeiende reis terug in de tijd, zo’n 200 jaar geleden, naar het begin van een bijzonder sociaal experiment. In 1818 lanceerde Johannes van den Bosch een gedurfd plan om armoede te bestrijden door de oprichting van landbouwkoloniën. Het resultaat was de oprichting van de eerste Proefkolonie in Frederiksoord.

Bij aankomst in het museum word je ondergedompeld in de sfeer van toen, waar je de armoede van de stadse achterbuurten kunt ruiken en voelen. Een film laat zien hoe de eerste kolonisten na een zware reis aankomen in hun nieuwe ‘paradijs’. In de expositieruimte kom je meer te weten over de ambitieuze plannen van Van den Bosch en hoe deze botsten met de realiteit. Hier zie je hoe het leven in de koloniën er werkelijk uitzag en hoe het sociale experiment zich ontwikkelde.

Het museum, gevestigd in het Huis van Weldadigheid in Frederiksoord, is niet alleen een plek om te leren over het verleden, maar ook om het zelf te beleven. Stap binnen en ontdek de unieke materiële erfenis van dit sociale experiment. Hier, te midden van historische gebouwen en monumenten, kun je de geschiedenis van de Koloniën van Weldadigheid in het landschap herleven.

Museum van de Valse kunst – Vledder

Museum Valse Kunst, gevestigd in het pittoreske Vledder in Drenthe, is een uniek museum dat een fascinerende kijk biedt op vervalsingen in de kunstwereld. Opgericht in 1998 door Henk en Erna Plenter, is het museum gehuisvest in het voormalige gemeentehuis van Vledder en omvat de verschillende afdelingen die elk als aparte museumervaring kunnen worden beschouwd.

De afdeling valse kunst is ongetwijfeld een van de meest intrigerende delen van het museum. Hier worden werken tentoongesteld die zijn vervaardigd door meestervervalsers zoals Han van Meegeren, Geert Jan Jansen en David Stein. Het is verbazingwekkend om te zien hoe deze vervalsers erin slaagden om kunstwerken te produceren die zo nauwkeurig waren dat ze zelfs experts konden misleiden. De collectie bevat vervalste werken van beroemde kunstenaars zoals Mondriaan, Appel, Picasso, Dalí en vele anderen.

Naast de afdeling valse kunst beschikt het museum over een sectie gewijd aan hedendaagse grafiek en glaskunst. Hier kunnen bezoekers genieten van een prachtige collectie Europese glaskunst na 1945, met werken uit Nederland, Frankrijk, Italië, Polen en Scandinavië.

Museum Valse Kunst is niet alleen educatief, maar ook leuk voor kinderen. Het museum biedt diverse creatieve activiteiten voor jonge kunstliefhebbers, waaronder een kinderatelier waar ze kunnen helpen bij het creëren van een kleurrijke muurschildering.

Een bezoek aan dit museum is niet compleet zonder een bezoek aan de museumwinkel, waar exclusieve glaskunst, glas sieraden en andere aandenkens te koop zijn. En vergeet niet om na afloop te ontspannen op het terras van het museum, waar je kunt nagenieten van je kunstzinnige ervaring.

Veenpark – Barger compascuum

Het Veenpark, gelegen nabij het dorp Barger-Compascuum in Drenthe, biedt een boeiende reis door de geschiedenis van het Drentse veengebied. Het museum werd opgericht in 1966 ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de veenkolonie Barger-Compascuum. Wat begon als een openluchttentoonstelling met enkele oude veenkeetjes, is uitgegroeid tot het grootste openluchtmuseum van Nederland, dat nu maar liefst 160 hectare beslaat.

Het park omvat verschillende secties die elk een ander tijdperk of aspect van de veenhistorie belichten. Zo zijn er het oude veendorp ’t Aole Compas en de nederzetting Bargermond, waar bezoekers een kijkje kunnen nemen in het leven van de veenarbeiders uit de 19e en 20e eeuw. Daarnaast is er een permanente expositie genaamd “Veenomenale Hondsrug”, die de geschiedenis van de vervening langs de Hondsrug laat zien.

Een hoogtepunt van een bezoek aan het Veenpark is de mogelijkheid om het park te verkennen per stoomtrein of turfschip. Voor kinderen is er een gloednieuwe grote speeltuin en voor het hele gezin is er een digitale speurtocht die leuk en leerzaam is. Tijdens deze speurtocht kunnen bezoekers een kijkje nemen in plaggenhutten, een kerk, een kroeg en een school uit het verleden. Ook kunnen ze de ambachtslieden aan het werk zien, zoals de molenaar, bakker, smid en klompenmaker.

Stedelijk Museum Coevorden

Het Stedelijk Museum Coevorden, gehuisvest in het indrukwekkende Arsenaal, is een boeiende reis door de geschiedenis van deze vestingstad, van zijn eerste burggraaf tot aan het heden. Het museum opende zijn deuren in 1979 in het historische kasteel van Coevorden, maar vond later zijn thuis in Het Arsenaal, een monumentaal pand in het hart van de stad. Na een grondige renovatie in 2013 heeft het museum zijn bezoekersaantal zien groeien van 3000 naar 5600 per jaar.

De vaste collectie van het museum is een schat aan informatie, met zeven maquettes, een uitgebreide kastenwand van 36 meter, geluidsopnamen en boeiende animaties die de geschiedenis van Coevorden tot leven brengen. Thema’s variëren van de Ganzenmarkt en de Eerste Wereldoorlog tot oude prenten van de stad en de rol van muziek in Drenthe. Daarnaast zijn er regelmatig wisselende tentoonstellingen, zoals de recente “Adios Españoles”, die het beleg van Coevorden tijdens de Tachtigjarige Oorlog belichtte.

Een bezoek aan het Stedelijk Museum Coevorden belooft een boeiende ervaring voor het hele gezin, met interactieve tentoonstellingen, kinderactiviteiten en fascinerende verhalen die de geschiedenis van deze stad tot leven brengen. Kom en ontdek de spannende verhalen en geheimen van het kasteel- en vesting verleden, bekijk een intrigerende 3D-film, luister naar boeiende audiofragmenten en laat je verrassen door de vele mogelijkheden die dit museum te bieden heeft.

Museum De Buitenplaats – Eelde

Museum De Buitenplaats in Eelde is een unieke bestemming waar kunst, geschiedenis en natuur samenkomen. Het museum, gevestigd in het prachtige Nijsinghhuis en omgeven door een weelderige museumtuin, biedt een uitgebreide collectie figuratieve kunst van na 1945, naast een podium voor uitvoerende kunsten en literatuur.

De oorsprong van Museum De Buitenplaats ligt in het zeventiende-eeuwse Nijsinghhuis, dat werd gerestaureerd door het echtpaar Van Groeningen-Hazenberg in de jaren 70. Wat begon als een restauratieproject, groeide uit tot een ambitieus plan voor een museum dat hedendaagse figuratieve kunst zou huisvesten. In 1996 werd dit plan werkelijkheid met de opening van het museumpaviljoen, waarin de groeiende collectie werd tentoongesteld, en de reconstructie van de omliggende tuinen.

Het museumpaviljoen, ontworpen door Ton Alberts, is een harmonieuze samensmelting van architectuur en natuur, met groene daken die naadloos overgaan in de museumtuin. Het biedt een podium voor wisselende tentoonstellingen, waarbij de band met de natuur en seizoenen vaak centraal staat. Het museumcafé, ook ontworpen door Alberts, ademt een organische sfeer en biedt een prachtig uitzicht op de tuinen.

De museumtuin, ontworpen door Janneke van Groeningen-Hazenberg, Jørn Copijn en Charlotte Korthals-Altes, is een weelderige oase van rust en schoonheid. Verdeeld in verschillende thema´s, waaronder een dwaaltuin, een vijvertuin en een historische appelhof, nodigt het uit tot delen en ontdekken.

De collectie van het museum, oorspronkelijk gevormd door het echtpaar Van Groeningen, omvat werken van kunstenaars zoals Matthijs Röling, Hans Lemmen, Lotta Blokker en vele anderen. Het museum streeft ernaar om de grenzen van de figuratieve kunst te verkennen en heeft speciale aandacht voor de tekenkunst.

Museum Miramar – Vledder 

Het Miramar Zeemuseum in Vledder herbergt een unieke collectie zeecuriosa, verzameld door mejuffrouw Jeanne A.W. Warners tijdens haar vele reizen naar exotische bestemmingen. Van schelpen tot zeesterren en van koralen tot vliegende vissen, de collectie biedt een fascinerend inkijkje in het leven in zeeën en oceanen. Het museum, opgericht in 1966 en voortgezet door de Stichting Zeemuseum Miramar, organiseert ook regelmatig wisseltentoonstellingen en lezingen over aan de zee gerelateerde onderwerpen.

Openluchtmuseum Ellert en Brammert – Schoonoord

Het Openluchtmuseum Ellert en Brammert in Schoonoord brengt de cultuurhistorie van Zuidoost-Drenthe tot leven. Het museum ontstond ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van Schoonoord en de aanleg van het Oranjekanaal, waarbij enkele plaggenhutten werden herbouwd uit de 19e eeuw. Wat begon als een herinnering aan vroegere tijden groeide uit tot een uitgebreid openluchtmuseum.

Het museum is vernoemd naar de reuzen Ellert en Brammert, die volgens de sage vierhonderd jaar geleden op het Ellertsveld zouden hebben geleefd. Deze reuzen, die als stropers leefden, worden geëerd met grote beelden bij de ingang van het museum.

In het museum herleeft de bezoeker het verleden van Zuidoost-Drenthe door middel van verschillende woonvormen, zoals een plaggenhut, een tolhuis, een schooltje, een Saksische boerderij en een gevangenis. Naast het verkennen van deze historische gebouwen, kunnen bezoekers genieten van voorleessessies over Ellert en Brammert en zijn er diverse oude ambachten te zien.

---