Jan Mankes, een gewaardeerde Nederlandse kunstenaar van de vroege 20e eeuw. Jan Mankes, geboren op 15 augustus 1889 in Meppel, is bekend om zijn intieme en serene schilderijen, tekeningen en grafisch werk. Zijn oeuvre, dat zowel portretten, stillevens als landschappen omvat, wordt gekenmerkt door een uitzonderlijke aandacht voor detail en een verstilde, bijna meditatieve kwaliteit.
Mankes’ leven was kort maar productief; hij overleed op slechts 30-jarige leeftijd aan tuberculose in 1920. Ondanks zijn korte carrière heeft hij een blijvende indruk achtergelaten op de kunstwereld, en zijn werken worden nog steeds bewonderd om hun technische vaardigheid en emotionele diepgang.
In deze blog bespreek ik de vijf beste boeken die over Jan Mankes zijn geschreven. Deze boeken bieden een diepgaand inzicht in zijn leven, zijn kunst en de context waarin hij werkte. De boeken worden uitgebreid beschreven en er is een link van Bol.com toegevoegd. De link geeft veel extra informatie over het boek.
Jan Mankes – Schilder van tederheid
Jan Mankes (1889-1920) werd slechts dertig jaar, maar liet bijna tweehonderd schilderijen na die meer dan ooit leven. De afgelopen decennia is de belangstelling voor zijn werk sterk toegenomen, met tal van publicaties en tentoonstellingen.
Mankes zonderde zich het liefst af in de natuur en in zijn atelier. Uiterlijk was hij kalm, innerlijk was hij onrustig. Hij was een kunstenaar die uiting wilde geven aan zijn geestelijk leven en daartoe zocht hij naar manieren om dieper door te dringen in de objecten die hij afbeeldde. Zijn werk wordt gekenmerkt door verstilling, verfijning, eenvoud, zuiverheid en melancholie. Rémon van Gemeren volgt Mankes op de voet en geeft tegelijkertijd een scherp en intrigerend beeld van zijn persoonlijkheid en kunstenaarschap. Tevens plaatst hij Mankes in de context van zijn omgeving en zijn tijd.
Schilder van tederheid vertelt een verhaal over een man die de tederheid van het bestaan wilde uitdrukken met behulp van alles wat hij mooi vond, een verhaal over de kracht en de kwetsbaarheid van het leven.
Jan Mankes – in woord en beeld
De prachtige, kleine stillevens en portretten van Jan Mankes (1889 – 1920) vallen door hun karakteristieke eenvoud en kracht op in de collecties van grote musea in Nederland, zoals het Rijksmuseum, Museum Arnhem en natuurlijk Museum Belvédère.
Jan Mankes – in woord en beeld is een speciale uitgave over het leven en werk van Jan Mankes. De publicatie is deels gebaseerd op het thema-nummer over de schilder dat in 2012 door Museum Belvédère werd uitgebracht. Deze uitgave raakte echter al spoedig uitverkocht en om aan de aanhoudende vraag te voldoen, is deze nieuwe, uitgebreide druk ontstaan. Er zijn extra teksten opgenomen, er is nieuw bronnenmateriaal toegevoegd en er worden andere werken getoond. Kortom: een must voor de kunstliefhebber!
Met bijdragen van: Han Steenbruggen, Susan van den Berg, Maarten van Doremalen, Jan de Lange, Willem Jan Otten, Karlijn de Jong, Yme Kuiper, Froukje Pitstra en Hans Wijgergangs.
Jan Mankes schilderijen, tekeningen en grafiek
Jan Mankes schilderijen, tekeningen en grafiek. De schilder Jan Mankes (1889-1920) schilder van vogels, (zelf-)portretten en dieren werd wel Hollands meest verstilde schilder genoemd. Qua leeftijd hoort hij bij de groep schilders die de laatste jaren weer in de belangstelling komen (symbolisten, post-impressionisten) maar zijn verfijnde werk is bij geen enkel -isme onder te brengen.
Dit boek, dat tegelijkertijd dient als catalogus bij de tentoonstelling ter ere van zijn 100e geboortedag, bevat een aantal artikelen waarin het werk van de schilder besproken en beschreven wordt. Ook zijn leven en de tijd waarin hij leefde worden uitgebreid behandeld, vooral in zoverre er lijnen naar het werk zijn te trekken. Het boek is ruim geïllustreerd, deels met mooi uitgevoerde kleurafbeelding.
Jan Mankes
‘Hollands meest verstilde schilder’: deze bondige karakterisering van Jan Mankes als kunstenaar werd voor het eerst gebruikt door Richard Roland Holst in 1923 en geeft de kern van zijn werk weer. Het oeuvre van Mankes, die in 1889 in Meppel geboren werd, wordt gekenmerkt door een grote liefde voor de natuur en een bijzondere aandacht voor het detail. In zijn korte, maar productieve kunstenaarsleven – hij overleed reeds op 31-jarige leeftijd aan tuberculose – heeft hij zijn gevoel voor de flora en fauna in zijn omgeving trefzeker verbeeld.
De stilte in zijn werk uit zich vooral in zijn zuivere, ingehouden kleurgebruik en de evenwichtigheid van zijn composities. Het oeuvre van Mankes is bescheiden van omvang en omvat ongeveer tweehonderd schilderijen, een vijftigtal prenten en ruim honderdtwintig schetsen en tekeningen.
In Jan Mankes wordt een compleet overzicht van zijn oeuvre beschreven en afgebeeld, na twee uitvoerige hoofdstukken over leven en werk van Mankes en over de – nog steeds groeiende – waardering ervoor, waarbij veel nieuwe informatie gegeven wordt.
Jan Mankes – een kunstenaarsleven in brieven, 1910-1920
Het grootste deel van deze correspondentie schreef Mankes tussen 1910 en 1918 aan Aloysius Pauwels, sigarenhandelaar, kunstverzamelaar en mecenas, wonend in Den Haag. Zijn brieven vormen een uiterst persoonlijk en soms humoristisch verslag van de ontwikkeling in zijn werk, zijn eerste successen als kunstenaar en het dagelijkse leven op het platteland.
Opvallend in dit boek zijn de ruim 150 pagina’s correspondentie (hier voor het eerst gepubliceerd), tussen Jan Mankes en zijn vrouw Annie Zernike – de eerste vrouwelijke predikant in Nederland.
De bewaard gebleven correspondentie van Jan Mankes – ruim 500 brieven, (brief)kaarten en andere documenten – is ook kunsthistorisch gezien van belang. Er bleef in Nederland geen andere vergelijkbare en omvangrijke kunstenaarscorrespondentie van dit niveau uit die jaren bewaard.
