De middeleeuwen, een periode die ruwweg tussen de 5e en de 15e eeuw ligt, zijn een fascinerende tijd in de geschiedenis. Het was een tijd van grote veranderingen, waar rijken opkwamen en weer verdwenen, waar religie een centrale rol speelde in het dagelijks leven, en waar kunst en cultuur op unieke wijze tot bloei kwamen. Deze periode wordt vaak gekenmerkt door kastelen, ridders en koningen, maar het is ook een tijd waarin kennis en wetenschap, ondanks de soms donkere omstandigheden, zich langzaam ontwikkelden.
Kunst in de middeleeuwen had een bijzondere en belangrijke rol. In een tijd waarin veel mensen niet konden lezen of schrijven, werd kunst een krachtige manier om verhalen te vertellen en kennis over te dragen. Religieuze thema’s stonden vaak centraal in de kunstwerken, van prachtige fresco’s in kerken tot gedetailleerde miniaturen in handschriften. Kunst was niet alleen een vorm van expressie, maar ook een manier om mensen te onderwijzen en te inspireren.
De boeken die we op deze pagina bespreken, bieden een rijk en divers beeld van de middeleeuwen. Van historische overzichten tot diepgaande studies over de kunst en cultuur van die tijd, deze boeken nemen je mee op een reis door een van de meest intrigerende periodes uit de geschiedenis. Elk boek wordt uitgebreid beschreven, zodat je een goed beeld krijgt van wat je kunt verwachten en welk boek het beste aansluit bij jouw interesses. De boeken worden aangeboden via een link van Bol.com.
- Cultuurgeschiedenis van de Middeleeuwen
- Architectuur van de Middeleeuwen
- Noormannen
- Wijvenwereld
- De Tempeliers
- De Schilderkunst Der Lage Landen / 1 De Middeleeuwen En De Zestiende Eeuw
- Op reis in de Middeleeuwen
- De middeleeuwers
- Middeleeuwse borduurkunst uit de Nederlanden
- Historische atlas van de Lage Landen 1257-1439
Cultuurgeschiedenis van de Middeleeuwen
Middeleeuws’ staat vaak synoniem voor achterlijk, simpel en primitief. Deze waardering van de periode 500-1500 n.Chr. voert terug op humanistische opvattingen over het begrip ‘middeleeuwen’ als een tijd van achteruitgang en stagnatie. Aan de andere kant zijn de middeleeuwen ook een grote bewondering ten deel gevallen. Zo vond men in deze periode de basis van de moderne Europese naties. Katholieken zagen de middeleeuwen als de periode waarin Europa echt christelijk was, terwijl anderen juist spraken van een tijd vol van bijgeloof. Dergelijke oordelen over de middeleeuwen leven in de huidige samenleving nog volop.
Dit handboek wil deze (voor)oordelen als uitgangspunt gebruiken voor een kennismaking met de cultuur van de middeleeuwen. Het boek laat zien waar dergelijke oordelen vandaan komen en hoe historici tegenwoordig over dit tijdperk denken. Het boek biedt zowel kennis van de middeleeuwse cultuur als een reflectie op het denken over de middeleeuwen.
Over de auteur:
Rob Meens en Carine van Rhijn zijn beiden verbonden aan de Universiteit van Utrecht.
Architectuur van de Middeleeuwen
De architectuur van de Middeleeuwen is nog in veel Europese steden terug te vinden.
Op het platteland, hoog in de bergen of in afgelegen dalen vindt de reiziger imposante kloostercomplexen – getuigen van een levensstijl waartoe tegenwoordig nog maar weinig mensen zich aangetrokken voelen. Veel kloosters zijn al heel lang ruïnes, andere zijn weer opgebouwd, gerestaureerd en, als er nog genoeg gebouwen aanwezig waren, tot kloostermusea verbouwd. Sommige actieve kloosters verzorgen meditatiedagen en vormen een oase van rust in het hectische leven van alledag. De kloostermusea nodigen ons uit voor een reis door de geschiedenis, die onze fantasie stimuleert.
Dit boek over middeleeuwse architectuur wil dat laatste ondersteunen. Omdat het niet specialistische is en voornamelijk foto’s laat ‘spreken’, is het er vooral op gericht de interesse voor de geschiedenis van architectuur en cultuur te wekken. Het is een uitnodiging de Middeleeuwen te leren kennen aan de hand van de esthetiek van de gebouwen uit die tijd. De inleidende teksten bevatten compacte informatie die ons vertrouwd maakt met de fundamentele en bijzondere aspecten van de romaanse en gotische bouwkunst, maar vooral met de sacrale bouwkunst. Het hoofdstuk over vormkunde dient daarbij als inleiding tot het vocabulaire van de architectuurgeschiedenis.
Noormannen
Het boek ‘Noormannen’ van John Haywood is een prachtig geschiedenisboek dat de rijke cultuur van de Vikingen in de volle breedte beschrijft.
‘Noormannen: de Vikingsaga 793-1241’ van John Haywood beschrijft de rijke cultuur van de Vikingen in de volle breedte. Dit indrukwekkende boek volgt de weg van de Vikingen vanaf hun Noorse godenwereld in de achtste eeuw tot hun plek in het christelijke Europa in de dertiende eeuw. Het vertelt over de taal, de kunst en de technologie, de wetten en gebruiken en het belang van de Noorse mythologie.
Haywood schrijft aantrekkelijk proza, waardoor het verhaal voor een breed publiek toegankelijk wordt. Hij beschrijft de aanvallen in het noorden van Europa, de moord op de skald en over verhalenverteller Snorri Sturluson op IJsland. Haywood laat de saga’s herleven en vertelt over historische plaatsen in Amerika, Azië en Europa, met de Noormannen als ontdekkingsreizigers, veroveraars en kruisvaarders. Een uniek en bijzonder lezenswaardig werk.
Wijvenwereld
De middeleeuwen: een donkere periode waarin geweld regeert en mannen de samenleving domineren. Vrouwen komen er amper aan te pas, zo luidt het cliché. Dit boek brengt een ander verhaal. ‘Wijven’, het middeleeuwse woord voor vrouwen, zijn het hoofdpersonage. In de Lage Landen hadden vrouwen veel rechten, die ze gebruikten om handel te drijven, hun mening te verkondigen en hun wil door te drukken. ‘Wijvenwereld’ hangt een verrassend beeld op van de late middeleeuwen, de periode tussen 1250 en 1550. De auteurs gaan op zoek naar vrouwen die protesteerden, trouwden, vrijden en werkten.
Dit boek laat rijke onderneemsters, ambachtsvrouwen, begijnen, criminelen, prostituees… aan het woord, en richt zijn schijnwerpers dus op een wonderlijke ‘wijvenwereld’.
Jelle Haemers (1980) doceert politieke en sociale geschiedenis van de late middeleeuwen en focust zich op stadsgeschiedenis van de Nederlanden. Andrea Bardyn (1991) onderzoekt de genderongelijkheid in de middeleeuwse economie en machtsverhoudingen binnen het huwelijk. Chanelle Delameillieure (1992) voert onderzoek naar huwelijksconflicten in de laatmiddeleeuwse Zuidelijke Nederlanden.
De drie auteurs zijn allen verbonden aan de KU Leuven. ‘Wijvenwereld is een boek dat een wereld opent en een aftands wereldbeeld sluit. Het sloopt clichés over vrouwen in de middeleeuwen en toont een fascinerende wereld in de plaats. Eindelijk!’ – Jeroen Olyslaegers ‘Dit boek laat zien hoe spannend de middeleeuwen worden als het vizier op vrouwen in de de Lage Landen wordt gericht. Een ongekend rijke wereld gaat voor ons open. Door de blik te richten op vrouwen, komt het leven van gewone mensen tot leven.’ – Els Kloek
De Tempeliers
In ‘De Tempeliers’ beschrijft historicus Dan Jones op verhalende wijze de opkomst en ondergang van de middeleeuwse tempelridders, voor de liefhebbers van waargebeurde geschiedenisverhalen.
Met zijn boek ‘De Tempeliers’ brak Dan Jones in 2019 door bij het Nederlandstalige publiek. In de twaalfde eeuw richtten negen ridders de Orde van de Tempeliers op. De broederschap moest de pelgrims in het Heilige Land beschermen. De pelgrims legden een gelofte van armoede en gehoorzaamheid af, en werden daardoor in 1129 erkend door de kerk. Verenigd onder het rode kruis trokken ze ten strijde in de naam van God. In ‘De Tempeliers’ vertelt Dan Jones de geschiedenis van de grootste religieuze ridderorde uit de geschiedenis.
De Schilderkunst Der Lage Landen / 1 De Middeleeuwen En De Zestiende Eeuw
Het eerste deel van het monumentale, driedelige overzichtswerk van Nederlandse en Vlaamse schilderkunst in de Middeleeuwen en de zestiende eeuw
De schilderkunst der Lage Landen is het meest complete overzichtswerk van de Nederlandse en Vlaamse schilderkunst. In drie delen voert het u terug naar de vroege Middeleeuwen, via de Renaissance langs de meesters uit de Gouden Eeuw om te eindigen met de revolutionaire twintigste eeuw. Het boek laat zien hoe, balancerend tussen traditie en experiment, in de loop der tijd een artistieke identiteit ontstond die kenmerkend is voor de Lage Landen.
Dit ambitieuze werk bevat een indrukwekkende hoeveelheid illustraties van de gelauwerde meesters tot de minder bekenden. Het laat u de bekende schilders, stromingen en scholen waarderen en tegelijkertijd kennis maken met obscuurder werken. Bijdragen van gerenommeerde kunsthistorici, hoogwaardige kwaliteit van de vele afbeeldingen en prachtige vormgeving maken De schilderkunst der Lage Landen tot een must have voor de vakman, maar zeker ook voor de kunstliefhebber.
Dit is het eerste deel van het monumentale, driedelige overzichtswerk De schilderkunst der Lage Landen. In chronologisch geordende hoofdstukken wordt voor het eerst een volledig overzicht geboden van Nederlandse én Vlaamse schilderkunst van 1400 tot 2000. De schilderkunst der Lage Landen vult daarmee een langdurige lacune in de kunsthistorische literatuur. In dit eerste deel komt de schilderkunst van de Middeleeuwen en de zestiende eeuw aan bod. De tekst is uitvoerig geïllustreerd met ruim 140 afbeeldingen in kleur en honderd zwart-wit platen die een representatief beeld vormen van de schilderkunst in de onderhavige periodes.
Op reis in de Middeleeuwen
Een fantastische, van begin tot eind boeiende reis door de middeleeuwse wereld, gezien door de ogen van degenen die daardoorheen reisden. Een onweerstaanbare en compleet nieuwe kijk op die periode.
Van de bruisende bazaars van Tabriz tot het mysterieuze eiland Caldihe, waarvan ze zeiden dat er schapen aan de bomen groeiden, brengt Anthony Bale het verleden in dit boek op een even onweerstaanbare als verrassende manier tot leven. Hij nodigt de lezer uit door een wereld te reizen die doorspekt is van buitengewone wonderen en lang vergeten oriëntatiepunten. We reizen mee met geleerden, spionnen en heiligen, van West-Europa tot het Verre Oosten, naar de Antipoden en de uiteinden van de wereld.
Op reis in de Middeleeuwen is geen gewone reisgids, dit boek bevat alles: van godslasterlijke pelgrimsinsignes tot Venetiaanse laxeermiddelen, vliegende doodskisten, ontmoetingen met bandieten en afspraakjes met prinsessen.
Op basis van nooit eerder vertaalde middeleeuwse teksten uit West- Europa, maar ook uit gebieden zo ver en uitgestrekt als Turkije, IJsland, Armenië, Noord-Afrika en Rusland, schreef Anthony Bale een unieke, levende atlas van de Middeleeuwen, waarin het onderscheid tussen echte en ingebeelde plaatsen vervaagt. Het resultaat is een fantastische, van begin tot eind boeiende reis door de middeleeuwse wereld, gezien door de ogen van degenen die daardoorheen reisden. Zo biedt Op reis in de Middeleeuwen een levendig en onvergetelijk inzicht in hoe de middeleeuwers hun wereld begrepen.
De middeleeuwers
In ‘De middeleeuwers’ vertellen Luit van der Tuuk en Leon Mijderwijk over echte mensen uit de middeleeuwen: barden, boeren, koningen en krijgslieden.
‘De middeleeuwers’ van Luit van der Tuuk en Leon Mijderwijk werpt nieuw licht op de mensen uit de middeleeuwen. Een onbekend graf dat opeens van een belangrijk koning blijkt te zijn, een verloofde die met een vloot haar vluchtende bruidegom achterna gaat, en een adellijke vrouw die weigert te trouwen en haar intrek neemt in het klooster; het zijn verhalen die tot de verbeelding spreken. Maar wat weten we nu werkelijk van de mensen die in de vroege middeleeuwen leefden?
Luit van der Tuuk en Leon Mijderwijk nemen de lezer aan de hand van verschillende personages uit Nederland en België mee op reis in de tijd. Maak kennis met koningen, priesters, herbergiers, barden en boeren, en ontdek het doen en laten van toen. Op basis van archeologische kennis en schriftelijke bronnen geven Van der Tuuk en Mijderwijk een dynamische indruk van de middeleeuwse belevingswereld. De vroegmiddeleeuwse samenleving was namelijk complex, divers en voortdurend in beweging, en ze blijkt zeker niet zo donker als vaak gedacht.
Middeleeuwse borduurkunst uit de Nederlanden
Dit boek geeft inzicht in een vrijwel onbekend aspect van de (kunst)geschiedenis: de middeleeuwse borduurkunst. Liturgische gewaden, ofwel paramenten, waren in de middeleeuwen bijzonder waardevol, zowel door het gebruikte materiaal en de gemaakte arbeidskosten als door de artistieke kwaliteit. Priesters, bisschoppen en kardinalen dragen de gewaden tijdens de katholieke eredienst.
De kostbare gewaden vormden een eerbetoon aan God, maar ook raakten de gelovigen erdoor geïmponeerd. Kosten noch moeite werden immers gespaard. De meeste liturgische gewaden zijn gemaakt van fluwelen goudbrokaat, dat werd geïmporteerd uit Italië, en voorzien van geborduurde applicaties met gouddraad en zijde door gespecialiseerde vakmensen uit de Nederlanden.
De ontwerpen voor de borduurwerken zijn van onder anderen de Meester van Alkmaar (werkzaam ca. 1490-1510) en Jacob Cornelisz van Oostsanen (ca. 1475-1533). In tien essays worden gebruik, context, relatie tussen ontwerper en borduurder, borduurtechnieken, aspecten van conservering en restauratie en de verzamelgeschiedenis van het middeleeuwse kerkelijke textiel op heldere wijze uiteengezet. Over de auteur: Micha Leeflang en Kees van Schooten zijn verbonden aan Museum Catharijneconvent.
Historische atlas van de Lage Landen 1257-1439
In ‘Historische atlas van de Lage Landen 1257-1439’ toont Sieg Monten in twintig kaarten hoe het huidige België en Nederland zich in de late middeleeuwen ontwikkelden.
In ‘Historische atlas van de Lage Landen 1257-1439’ beschrijft Sieg Monten de geschiedenis van België en Nederland aan de hand van twintig historische kaarten. Hij begint met de dood van Rooms-koning Willem II in 1256 en eindigt in 1439, wanneer de eerste fase van de Bourgondische eenmaking afgerond is. De kaarten tonen de politieke en militaire geschiedenis van het gebied dat nu België en Nederland is. Elke kaart overspant de regeerperiode van een Rooms-Duitse vorst. Op (een deel van) het graafschap Vlaanderen na vertegenwoordigde hij in de Lage Landen tussen de dertiende en de vijftiende eeuw het centrale gezag. De kaarten tonen de lezer hoe de Lage Landen evolueren en kaart voor kaart de vorm krijgen zoals we die vandaag de dag kennen.
‘Historische atlas van de Lage Landen 1257-1439’ is het zelfstandig te lezen vervolg op ‘Historische atlas van de Lage Landen’ 814-1256.