Abstract schilderen is een boeiende en expressieve vorm van kunst waarin je niet gebonden bent aan de realiteit zoals we die kennen. Het draait om emoties, vormen, kleuren, en lijnen, zonder dat het onderwerp herkenbaar hoeft te zijn.
Op deze pagina lees je meer over abstracte kunst, maar ook hoe je zelf abstract kunt gaan schilderen. Dit is nog niet alles, ook maak je hier kennis met de bekendste abstracte kunstenaars.
Wat is abstracte kunst?
Abstracte kunst is een vorm van kunst waarbij het niet gaat om het precies weergeven van de werkelijkheid, maar om gevoelens, ideeën en vormen. In plaats van herkenbare mensen, dieren of landschappen, zie je vaak lijnen, kleuren en vormen die losstaan van de realiteit.
De kunstenaar probeert hiermee emoties of gedachten uit te drukken op een manier die ruimte laat voor de verbeelding van de kijker. Abstracte kunst kan soms simpel lijken, maar is vaak diep verbonden met wat de kunstenaar voelt of wil zeggen. Het mooie van abstracte kunst is dat er geen goede of foute interpretatie is; iedereen kan er iets anders in zien of ervaren. Het draait om vrijheid, creativiteit en het loslaten van vaste vormen of regels.
De geschiedenis van abstracte kunst!
Abstracte kunst begon aan het begin van de 20e eeuw, toen kunstenaars nieuwe manieren zochten om de wereld te verbeelden. In plaats van de werkelijkheid precies weer te geven, wilden ze gevoelens, ideeën en vormen tonen die los stonden van wat mensen normaal zagen. Deze beweging kwam voort uit de behoefte om verder te gaan dan traditionele kunststijlen die objecten, mensen en landschappen realistisch weergeven.
Kunstenaars zoals Wassily Kandinsky, Piet Mondriaan en Kazimir Malevich waren pioniers in deze beweging. Ze geloofden dat kunst niet alleen dingen moest tonen zoals ze eruitzien, maar ook moest laten zien hoe de kunstenaar de wereld ervoer, vooral op emotioneel en spiritueel niveau. Ze gebruikten kleuren, vormen en lijnen op nieuwe manieren om een gevoel van vrijheid en expressie te creëren.
Door de jaren heen ontwikkelde abstracte kunst zich verder, met verschillende stromingen zoals abstract expressionisme, waar kunstenaars zoals Jackson Pollock verf op het doek gooiden of lieten druppen om emoties te tonen. Abstracte kunst bleef populair omdat het kunstenaars toestond zonder regels te werken en omdat het de kijker de vrijheid gaf om kunst op een persoonlijke manier te interpreteren.
Vandaag de dag blijft abstracte kunst een belangrijke kunstvorm, omdat het blijft uitdagen hoe we kijken en nadenken over kunst en de wereld om ons heen.
De bekendste abstracte kunstenaars
Hier is een overzicht van de bekendste abstracte kunstenaars, met een korte beschrijving over de kunstenaar.
Piet Mondriaan (1872-1944)
Mondriaan, een Nederlandse schilder, is beroemd om zijn abstracte werken die bestaan uit rechte lijnen en primaire kleuren (rood, blauw en geel). Hij ontwikkelde een stijl die bekend staat als neoplasticisme, waarin hij probeerde harmonie en balans te bereiken door eenvoudige vormen en kleuren. Zijn werk lijkt heel strak, maar hij zag het als een manier om de diepere harmonie in de natuur te tonen.
Wassily Kandinsky (1866-1944)
Kandinsky, een Russische schilder, wordt vaak gezien als de grondlegger van abstracte kunst. Hij geloofde dat kleuren en vormen emoties konden oproepen, net zoals muziek dat doet. Zijn schilderijen bevatten vaak levendige kleuren en dynamische composities die je kunnen doen denken aan muzieknoten of ritmes. Kandinsky vond dat kunst de ziel moest raken zonder iets realistisch af te beelden.
Jackson Pollock (1912-1956)
Pollock was een Amerikaanse schilder die beroemd werd door zijn ‘action painting’. In plaats van verf met een penseel aan te brengen, liet hij verf op het doek druppen of gooide het erop, wat een dynamisch, chaotisch en toch boeiend resultaat gaf. Deze manier van werken, bekend als ‘drip painting’, gaf hem de vrijheid om zijn emoties direct op het doek over te brengen.
Kazimir Malevich (1879-1935)
Malevich, een Russische kunstenaar, was de grondlegger van het suprematisme, een abstracte kunststroming waarbij hij eenvoudige geometrische vormen zoals cirkels en vierkanten gebruikte. Zijn bekendste werk is “Zwart Vierkant,” waarin hij een volledig zwart vierkant schilderde op een witte achtergrond. Voor Malevich ging kunst niet over het afbeelden van de realiteit, maar over het tonen van pure vormen en gevoelens.
Paul Klee (1879-1940)
Klee was een Zwitserse schilder die abstractie en surrealisme op een speelse manier combineerde. Zijn werk is vaak kleurrijk en doet denken aan kindertekeningen, met eenvoudige lijnen en vormen die een gevoel van fantasie en vrijheid oproepen. Klee vond inspiratie in muziek, natuur en dromen, en geloofde dat kunst het onzichtbare zichtbaar kon maken door middel van kleuren en vormen.
De abstracte schildertechnieken
Abstracte schildertechnieken zijn manieren waarop je verf kunt gebruiken om iets te creëren zonder dat het een herkenbare afbeelding hoeft te zijn, zoals een persoon of een landschap. Hier zijn een paar veelvoorkomende technieken, eenvoudig uitgelegd:
Action painting
Bij action painting gaat het om beweging. Je laat de verf druppen, spatten of gooien op het doek, zoals Jackson Pollock deed. Het resultaat is een dynamisch en chaotisch patroon dat laat zien hoe de verf over het doek beweegt.
Impasto
Impasto is een techniek waarbij je heel dikke lagen verf aanbrengt, meestal met een paletmes in plaats van een kwast. Hierdoor krijg je een textuur die je kunt zien en voelen. Het geeft een schilderij diepte en een driedimensionaal effect.
Geometrische abstractie
Hier gebruik je eenvoudige vormen, zoals vierkanten, cirkels en lijnen. De vormen zijn vaak strak en netjes, zoals in de schilderijen van Piet Mondriaan. Het draait om het creëren van balans en harmonie tussen de kleuren en vormen.
Gieten van verf
Bij deze techniek giet je verdunde verf op het doek, waarbij de verf vloeit en zich op natuurlijke wijze verspreidt. Dit kan vloeiende, golvende effecten creëren. Het resultaat is vaak verrassend en spontaan.
Lagen opbouwen
Sommige abstracte kunstenaars schilderen in lagen. Ze beginnen met een simpele achtergrond en voegen dan laag voor laag kleuren en vormen toe. Dit geeft het werk diepte en complexiteit.
Al deze technieken geven je de vrijheid om te experimenteren en je eigen stijl te vinden!
Stap-voor-Stap Uitleg: Beginnen met Abstract Schilderen
Als je nieuw bent in abstract schilderen, kan het in het begin overweldigend lijken, omdat er geen vastomlijnde regels zijn. Toch is het een van de meest bevrijdende manieren van schilderen! Hier is een eenvoudige stapsgewijze handleiding om je op weg te helpen.
Stap 1: Verzamel je Materialen
Je hoeft geen ingewikkelde of dure materialen te hebben om te beginnen. Hier is een basislijst van wat je nodig hebt:
- Verf: Acrylverf is een goede keuze voor beginners. Het droogt snel en is gemakkelijk te mengen. Olieverf en aquarel kunnen ook worden gebruikt, afhankelijk van je voorkeur.
- Kwasten: Verschillende kwastgroottes en vormen zorgen voor variatie in je werk. Begin met een paar platte en ronde kwasten.
- Doek of Papier: Een canvasdoek is ideaal, maar je kunt ook op stevig papier of hout werken.
- Palet: Dit kan een echt schilderspalet zijn, maar een bord of zelfs een oude plastic schaal werkt ook.
- Paletmes: Voor het aanbrengen van dikke verf en het creëren van textuur.
- Doekjes en water: Om je kwasten schoon te houden.
Stap 2: Kies een Kleurenpalet
Voordat je begint, is het handig om te bedenken welke kleuren je wilt gebruiken. Dit kan gebaseerd zijn op je stemming, inspiratie of een idee. Een paar tips:
- Beperk je kleuren: Te veel verschillende kleuren kunnen chaotisch worden. Begin met drie tot vijf kleuren die goed bij elkaar passen.
- Speel met contrast: Gebruik donkere en lichte tinten om diepte en spanning in je werk te brengen.
- Meng kleuren: Experimenteer met het mengen van kleuren op je palet om unieke tinten te maken.
Stap 3: Laat je Inspireren
Abstract schilderen draait om expressie, dus laat je inspireren door een emotie, een gedachte of zelfs muziek. Hier zijn een paar ideeën:
- Emoties: Kies een emotie die je wilt overbrengen, zoals vreugde, verdriet of rust.
- Muziek: Schilder op de maat van muziek die je inspireert. Vloeiende muziek kan leiden tot vloeiende lijnen, terwijl snelle ritmes tot dynamische penseelstreken kunnen leiden.
- Natuur: Hoewel je niet realistisch schildert, kan de natuur inspiratie bieden voor kleuren en vormen.
Stap 4: Begin met een Basislaag
Voordat je complexe lagen opbouwt, begin je met een achtergrond of basislaag. Dit kan een effen kleur zijn, of zelfs een grove schets van vormen en lijnen. Het helpt om je doek niet helemaal leeg te laten voelen en geeft je iets om verder mee te werken.
- Achtergrondkleur: Kies een lichte kleur als achtergrond, zoals wit, lichtblauw, of geel. Of ga juist voor een donkere tint om een dramatisch effect te creëren.
- Vormen en Lijnen: Als je wilt, kun je met lichte potloodstreken enkele lijnen of vormen schetsen om je een idee te geven van hoe je compositie eruit zal zien.
Stap 5: Experimenteer met Technieken
Nu komt het leuke deel: experimenteren met verschillende technieken en je kleurenpalet. Je kunt verschillende tools gebruiken, zoals kwasten, paletmessen, of zelfs je vingers.
- Gebruik van dikke lagen verf (impasto): Met een paletmes kun je dikke lagen verf aanbrengen om interessante texturen te creëren.
- Giettechniek: Verdunde acrylverf kan gegoten worden op het doek, wat vloeiende en verrassende patronen creëert.
- Action painting: Laat je verf spatten of druppelen, zoals Jackson Pollock, voor een meer expressieve stijl.
- Lagen opbouwen: Schilder in meerdere lagen om diepte en textuur toe te voegen. Laat de onderste laag goed drogen voordat je een nieuwe laag toevoegt.
Stap 6: Bewerk en Voeg Details toe
Zodra je basis staat, kun je details toevoegen of verfijnen waar nodig. Soms is minder meer, maar als je het gevoel hebt dat er iets ontbreekt, kun je met een kleiner penseel patronen of lijnen toevoegen.
- Lijnen en vormen: Voeg dunne of dikke lijnen toe met een kwast of paletmes om beweging te suggereren.
- Accenten met kleur: Een onverwachte kleur op een klein deel van het schilderij kan de aandacht trekken en het werk meer dynamisch maken.
Stap 7: Laat Los en Stap Terug
Een van de moeilijkste dingen bij abstract schilderen is weten wanneer je klaar bent. Stap af en toe een paar stappen terug om je schilderij in zijn geheel te bekijken. Als je twijfelt, stop dan en laat het werk even rusten. Je kunt er altijd later naar terugkeren met frisse ogen.
Stap 8: Laat je Schilderij Drogen
Geef je werk voldoende tijd om volledig te drogen, vooral als je dikke lagen verf hebt gebruikt. Acrylverf droogt relatief snel, maar het kan toch enkele uren duren voordat het veilig is om aan te raken.
Stap 9: Reflecteer en Leer
Neem de tijd om naar je schilderij te kijken en na te denken over wat je goed vindt en wat je de volgende keer anders zou willen doen. Abstract schilderen is een leerproces en je zult je technieken en stijl blijven ontwikkelen naarmate je meer schildert.
Stap 10: Blijf Oefenen
Zoals bij elke kunstvorm, geldt ook voor abstract schilderen dat oefening belangrijk is. Probeer verschillende technieken, kleuren en formaten uit. Hoe meer je schildert, hoe meer je je eigen stijl zult ontdekken.
Tips voor het beginnen met abstract schilderen
Naast de gids voor het leren abstract schilderen heb ik hieronder een aantal tips voor het beginnen met abstract schilderen:
Laat je perfectionisme los
Abstract schilderen gaat niet om het precies namaken van iets. Je hoeft geen regels te volgen. Probeer te genieten van het proces in plaats van je zorgen te maken over het eindresultaat.
Begin met een idee of emotie
Ook al is abstract schilderen vaak vrij en speels, het kan helpen om te beginnen met een emotie, gedachte of inspiratiebron. Dit kan je helpen bij het kiezen van kleuren en vormen.
Kies je kleuren bewust
Kleur speelt een grote rol in abstracte kunst. Experimenteer met verschillende kleurencombinaties, maar probeer het in het begin simpel te houden. Beperk jezelf tot een paar kleuren die goed bij elkaar passen.
Probeer verschillende technieken uit
Speel met verschillende materialen en technieken. Gebruik niet alleen een kwast, maar probeer ook een paletmes, spons of zelfs je vingers. Experimenteer met het gieten van verf, het aanbrengen van dikke lagen of het gebruik van dunne lijnen.
Werk in lagen
Je hoeft niet alles in één keer af te maken. Begin met een basislaag en voeg geleidelijk meer vormen en kleuren toe. Door in lagen te werken, krijgt je schilderij diepte en dimensie.Geniet van het proces
Abstract schilderen gaat vooral om vrijheid en creativiteit. Er zijn geen fouten, alleen nieuwe ontdekkingen. Schilder met plezier en kijk waar het je brengt!
De Inspiratiebronnen voor abstract schilderen
Inspiratie voor abstract schilderen kan uit veel verschillende bronnen komen, en het mooie van deze kunstvorm is dat het openstaat voor je eigen interpretatie en gevoelens. Hier zijn enkele mogelijke inspiratiebronnen om je creativiteit te stimuleren:
Emoties
Emoties zijn een krachtige bron van inspiratie. Of je nu blij, verdrietig, boos of ontspannen bent, je kunt deze gevoelens omzetten in kleuren, lijnen en vormen. Abstracte kunst is een geweldige manier om emoties op een visuele manier te uiten.
Muziek
Muziek kan de stemming van je schilderij beïnvloeden. Luister naar je favoriete muziek terwijl je schildert en probeer de ritmes en melodieën om te zetten in penseelstreken of kleurkeuzes. Langzame muziek kan leiden tot vloeiende, zachte vormen, terwijl snelle ritmes juist energie en beweging kunnen oproepen.
Natuur
Hoewel abstract schilderen niet realistisch hoeft te zijn, kan de natuur nog steeds een belangrijke inspiratiebron zijn. Denk aan de patronen van golven, bladeren, bergen of wolken. De kleuren en bewegingen van de natuur kunnen je helpen om organische, vloeiende vormen te creëren.
Geometrie en architectuur
Strakke lijnen, symmetrie en vormen in gebouwen of objecten kunnen ook inspireren. Denk aan de vormen van bruggen, wolkenkrabbers of moderne architectuur. Dit kan je helpen bij het schilderen van meer gestructureerde en geometrische composities.
Dromen en fantasie
Je eigen verbeelding en dromen zijn krachtige inspiratiebronnen. Laat je fantasie de vrije loop en schilder wat er in je gedachten opkomt, zonder je zorgen te maken of het realistisch is. Abstract schilderen draait om het loslaten van de regels.
Kleurtheorie
Kleur op zich kan al een inspiratiebron zijn. Je kunt experimenteren met verschillende kleurencombinaties en hoe ze op elkaar reageren. Denk aan hoe bepaalde kleuren emoties oproepen, zoals warme tinten voor energie en koelere tinten voor rust.
Dagelijkse ervaringen
Soms kunnen eenvoudige dingen uit je dagelijks leven, zoals bewegingen van mensen, licht en schaduwen, of zelfs de indeling van objecten om je heen, inspiratie bieden. Kijk naar de vormen, kleuren en patronen die je dagelijks tegenkomt en vertaal deze naar abstracte kunst.